Op weg naar normalisatie
De markt van de containerscheepvaart is nog ver verwijderd van de normale toestand van vóór de COVID-pandemie, maar uit de laatste gegevens blijkt dat de markt nu toch enigszins op weg is naar stabiliteit.
In de periode vanaf eind januari tot medio juni van dit jaar zou de gestage daling van de vrachttarieven van Azië naar de VS en Europa verklaard kunnen worden door de normale seizoensgebonden daling in die tijd van het jaar. Vanaf medio juni begonnen zich aanzienlijke afwijkingen af te tekenen, waarbij de tarieven verder daalden, hoewel zij bij een normale seizoen trend hadden moeten stijgen. Dit is nu al bijna twee maanden het geval en het is een duidelijk teken dat de onderliggende extremen die de prijsontwikkelingen met name in de afgelopen 18 maanden hebben beïnvloed aan het wegebben zijn.
Verladers die hopen op een snelle terugkeer naar normale vrachttarieven moeten echter geduld hebben. De spotprijzen op de belangrijkste routes van Azië naar Europa en Noord-Amerika bereikten hun hoogtepunt in september 2021. Als de tarieven blijven dalen in het tempo dat we sindsdien hebben gezien, betekent dit dat het tariefniveau pas ergens in het tweede kwartaal van 2023 zal zijn genormaliseerd.
Aanhoudende congestie ondanks minimale stijging vrachtvolumes
De trend in het vrachtvolume is relatief gematigd: de laatste gegevens van juni 2022 laten een toename van het mondiale vrachtvolume zien van slechts 0,6% - en dit volgt op vier maanden van dalende volumes ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Op de belangrijkste route van Azië naar Europa zijn de volumes met maar liefst 10% gedaald ten opzichte van juni 2021, en dit is nu de vijfde maand op rij dat de volumes op deze manier zijn gedaald.
Het is verontrustend dat de markt, ondanks de daling van de vrachtvolumes, niet in staat is geweest de congestie en infrastructuur problemen op te lossen. Wat ook betekent dat er nog steeds lange wachtrijen van schepen voor lossingshavens liggen. Uit de laatste gegevens van Sea-Intelligence blijkt dat in juni 40% van alle schepen op tijd is aangekomen. Ondanks het zeer lage niveau is dit een verbetering, aangezien het on-time-percentage de afgelopen 14 maanden onder de 40% lag. Ter vergelijking: precies drie jaar geleden, in juni 2019, was het on-time-percentage 83%.
Uit deze aanhoudend lage on-time prestaties blijkt dat veel schepen vastlopen in de congestie buiten de havens. Dit betekent dat 9,3% van de wereldvloot van containerschepen nog steeds niet beschikbaar is wegens vertragingen.
Risico op stakingen nog steeds aanwezig
In de eerste helft van 2022 was er grote bezorgdheid over stakingen onder havenarbeiders aan de Amerikaanse westkust, aangezien hun collectieve arbeidsovereenkomst op 30 juni afliep. Op het moment van schrijven is er nog steeds geen nieuw contract, maar beide partijen zetten de onderhandelingen voort en er wordt momenteel niet gestaakt. Waar aan het begin van het jaar geen rekening mee werd gehouden, was het risico van stakingen elders. De afgelopen maanden hebben we in een aantal landen in Europa en ook in Zuid-Korea stakingen gezien in havens en onder vrachtwagenchauffeurs en treinpersoneel. Het lijkt zeer waarschijnlijk dat dit de komende maanden zo zal blijven.
Dit betekent dat, ondanks de dalende vrachtvolumes, de verschuivende knelpunten in de havens en op het land een rem zullen zetten op de daling van de vrachttarieven, eenvoudigweg omdat deze knelpunten een deel van de capaciteit uit de markt houden.
Gezien deze situatie moeten verladers er rekening mee houden dat wij ons nu in een fase bevinden waarin de markt geleidelijk naar meer normale omstandigheden terugkeert, maar ook dat dit een vrij langdurig proces is. Voorts moet er rekening mee worden gehouden dat er nog steeds een groot risico bestaat van een plotselinge verslechtering van de plaatselijke omstandigheden, met name als gevolg van stakingen. Er is een klein risico van een plotselinge stijging van de vrachtvolumes en dus van de vrachttarieven in september, vooruitlopend op de vakantie in verband met China's Golden Week. Mocht dit gebeuren, dan zal het effect tijdelijk zijn en vervolgens zal de markt verder dalen in de richting van normalisatie, en zeer waarschijnlijk in een sneller tempo dan thans het geval is.
Zoek het evenwicht
Er moet dus een evenwicht worden gezocht tussen de mogelijkheden om de vrachtkosten te drukken enerzijds en de noodzaak om de eigen bevoorradingsketen te beschermen tegen knelpunten anderzijds.
