Een onaangename verrassing

Tot enkele jaren geleden richtte de conferentie zich vooral op de Verenigde Staten, maar inmiddels is het een wereldwijd evenement voor de containervaart. Het is een belangrijke ontmoetingsplek waar veel contractonderhandelingen beginnen, omdat bedrijven hier efficiënt met meerdere relevante partijen op één locatie kunnen overleggen.

TPM is daarmee een belangrijk forum om inzicht te krijgen in de sector en de ontwikkelingen in de markt. Dit jaar kwamen veel deelnemers met de hoop meer duidelijkheid te krijgen over de huidige onzekerheden in de zeevracht sector. In plaats daarvan vertrokken ze met nog meer vragen dan waarmee ze waren gekomen.

Nieuw wetsvoorstel baart de industrie zorgen

Het hoofdonderwerp van de conferentie was de schommelende Amerikaanse invoertarieven en de daaruit voortvloeiende handelsoorlog. De enige zekerheid die deelnemers kregen, was de algemene erkenning dat er op korte termijn geen stabiele invoertarieven te verwachten zijn.

De tarieven veranderen soms binnen slechts enkele dagen, en sommige verladers hadden de pech dat hun lading werd ingevoerd in het korte tijdsbestek tussen de invoering en de afschaffing van een tarief. In dergelijke gevallen geldt simpelweg: pech gehad, waardoor ze alsnog 25% invoerrechten moesten betalen.

Er is geen betrouwbare manier om deze wijzigingen nauwkeurig te voorspellen. Dit maakt het voor importeurs en exporteurs bijna onmogelijk om hun supplychains of inkoopstrategieën effectief aan te passen. Elke nieuwe aanpassing kan op elk moment door een onverwachte tariefverhoging weer volstrekt nutteloos worden.

Details en gevolgen van USTR 301

Net toen de invoertarieven al als een van de grootste uitdagingen werden gezien, lanceerde de Amerikaanse regering een nieuw voorstel: USTR 301. In de media wordt dit vaak simpelweg de "1 miljoen USD-heffing op Chinese schepen" genoemd.
Was het maar zo eenvoudig als de krantenkoppen suggereren. In werkelijkheid is het voorstel veel breder en heeft het verstrekkende gevolgen voor de hele sector.

Vier hoofdelementen van USTR 301

Het USTR 301-voorstel bevat vier hoofdelementen. In vereenvoudigde vorm zijn dat:

1. Heffing op Chinese rederijen. Chinese rederijen moeten 1 miljoen USD betalen telkens wanneer een van hun schepen een Amerikaanse haven aanloopt.
2. Heffing op schepen gebouwd in China. Rederijen die schepen exploiteren die in China zijn gebouwd, betalen tot 1 miljoen USD per aanloop. Dit geldt ook voor schepen in hun vloot die niet in China zijn gebouwd.
3. Heffing op rederijen met orders bij Chinese scheepswerven. Rederijen die nieuwe schepen bij Chinese werven hebben besteld, betalen een heffing van 0,5 tot 1,5 miljoen USD per havenaanloop voor álle schepen in hun vloot, ongeacht de bouwlocatie.
4. Verplichte verschuiving van Amerikaanse export naar Amerikaanse schepen. In de beginfase moeten Amerikaanse exporteurs 1% van hun lading verschepen op schepen die onder Amerikaanse vlag varen. Dit percentage stijgt geleidelijk en moet in jaar 7 oplopen tot 15%. Daarnaast moet 5% van de Amerikaanse exportlading worden vervoerd op schepen die zijn gebouwd op Amerikaanse scheepswerven.

In de beginfase moeten Amerikaanse exporteurs 1% van hun lading verschepen op schepen die onder Amerikaanse vlag varen. Dit percentage stijgt geleidelijk en moet in jaar 7 oplopen tot 15%. Daarnaast moet 5% van de Amerikaanse exportlading worden vervoerd op schepen die zijn gebouwd op Amerikaanse scheepswerven.

Mijn inschatting is dat de eerste drie elementen samen jaarlijks ongeveer 24 miljard USD zullen kosten als er geen wijzigingen worden doorgevoerd. Andere analyses schatten de impact tussen 20 en 30 miljard USD. Als deze kosten gelijkmatig over alle import- en exportlading worden verdeeld, betekent dit een extra last van ongeveer 1000 USD per FFE.

Voor element 4 is de haalbaarheid een groot vraagteken. Het is onduidelijk hoe de benodigde schepen binnen de gestelde termijn in de Verenigde Staten gebouwd kunnen worden. De huidige Amerikaanse scheepsbouwcapaciteit lijkt simpelweg niet toereikend om aan deze vereisten te voldoen.

Toekomstige uitdagingen en strategieën

Als dit wetsvoorstel wordt aangenomen ,de deadline voor opmerkingen is 24 maart, zullen rederijen waarschijnlijk hun netwerken ingrijpend herstructureren om de impact van de nieuwe heffingen en verplichtingen te beperken.

De heffing geldt per havenaanloop, ongeacht de grootte van het schip of het aantal behandelde containers. Daarom ligt het voor de hand dat rederijen het aantal aanlopen in de VS drastisch zullen verminderen. Vooral kleinere havens lopen het risico uit de vaarschema’s te worden geschrapt, omdat rederijen zich waarschijnlijk zullen concentreren op een kleiner aantal strategische aanloophavens om kosten te beperken.

Op de openingsdag van TPM kreeg MSC’s CEO, Søren Toft, op het podium de directe vraag wat er zou gebeuren als USTR 301 werd aangenomen. Zijn antwoord was precies zoals verwacht: minder havenaanlopen en het vermijden van kleinere havens.

Een belangrijk punt om in gedachten te houden is dat trans-Atlantische diensten zwaarder getroffen zullen worden dan transpacifische diensten. Dit komt doordat schepen op de Atlantische route doorgaans kleiner zijn en daardoor vaker havens aandoen, wat de impact van de heffing per aanloop vergroot. Zoals eerder vermeld, is dit nog slechts een wetsvoorstel, en de consultatieperiode loopt tot 24 maart.

Op TPM heerste in de wandelgangen bijna unanieme bezorgdheid over USTR 301. Niemand durfde het voorstel volledig uit te sluiten, gezien de huidige politieke situatie in de VS. Er is een reële kans dat het daadwerkelijk wordt aangenomen.

Importeurs en exporteurs die zakendoen met de VS moeten deze ontwikkelingen nauwlettend volgen. Niet alleen vanwege de fors hogere kosten, maar vooral vanwege de ingrijpende herstructurering van lijndiensten van en naar de VS. Dit zal waarschijnlijk nieuwe knelpunten veroorzaken, niet alleen in grote Amerikaanse havens, maar ook in Canada en Mexico, doordat ladingen mogelijk worden omgeleid om de Amerikaanse heffingen te vermijden.

Bekijk hier onze zeevrachtoplossingen